sobota, 24 maja 2014

MasterChef Niespokojnych

Uwaga! Poniższy post może wykraczać poza ramy dobrego smaku i smaku w ogóle, a treści w nim zawarte, u istot wrażliwych, o delikatnej konstrukcji psychicznej, mogą wręcz wywołać całodzienny niesmak.
Autor z całego serca odradza czytanie podczas jedzenia lub odwrotnie, tym samym nie ponosi odpowiedzialności za usterki techniczne lub zmiany wizualne w hardware Czytelników, powstałe wskutek gwałtownych reakcji organizmu.

* * *
PRZEDMOWA.
Z racji częstego przebywania w damskim (jakże miłym) towarzystwie, jestem niestety narażony na mniej lub bardziej świadome wchłanianie audycji telewizyjnych o wybitnie kulinarnym zabarwieniu. Na szczęście, tylko sporadycznie padam ofiarą tychże programów, jako tester-degustator potraw kuchni wysoce eksperymentalnej. ;)
Jakiś czas temu, miałem "przyjemność" uczestniczyć w emisji jednego z odcinków MasterChef'a lub innej "piekielnej kuchni", czy tam "kuchennych owulacji". Obecność ta miała charakter wyłącznie cielesnego plaszczenia tyłka na kanapie, gdyż duch wznosił się ponad kotlet z buraczkami i ulatywał w zupełnie inne rejony uniwersum. Lewitowałem właśnie gdzieś w okolicach pierścieni Saturna, gdy nagle z telewizyjnego prostokąta doleciał mnie jurorski głos i sprowadził brutalnie na Ziemię:
"- Ta potrawa wygląda i smakuje jak...kupa!"

- Ha..! - pomyślał mój duch, twardo lądując na kanapie - Wreszcie jakaś wyższa kultura w TV.
I niemal natychmiast, w ślad za tym stwierdzeniem, przyszło zastanowienie:
- Skąd właściwie pan juror może rozpoznawać smak rzeczonej..?
Te fizjologiczno-filozoficzne rozważania sprawiły, iż w mej pamięci zamajaczył zrazu niewyraźny kształt zdarzeń z dawnych lat. Po chwili obraz wspomnień się wyostrzył, a przeżyty absurd zyskał na intensywności. I o tym właśnie ma być ta historia.

* * *

- Jedynka, macie wyjazd do "niespokojnego"! - wrzasnął dyspozytor, a echo poniosło jego słowa, tłukąc je o ściany korytarza.
- Masakra! - Załamałem ręce, odkładając łyżkę do talerza właśnie napoczętej zupki "Creme a la Instant".
Powód mojego wzburzenia był prosty i nader czytelny dla wszystkich, którzy w tamtym czasie pracowali w naszej stacji.
Po pierwsze, zupka.
Ten kulinarny rarytas, dostępny jako exclusive w lokalnym sklepiku pani Jadzi, nadawał się do sensownego spożycia wyłącznie w pierwszych minutach po reakcji z wrzątkiem. Każda zwłoka (sic) w konsumpcji sprawiała, że smak i konsystencja "potrawy" ulatywały bezpowrotnie, a jakiekolwiek próby poddawania zawartości talerza ponownej obróbce cieplnej w mikrofali, groziły eksplozją i utratą miejsca pracy całej załogi. Nic więc dziwnego, że koledzy podzielali moje oburzenie na zły los, który nie pozwolił zakosztować rozkoszy posiłku. Jeden z ratowników, łącząc się w mym bólu, spojrzał głodnym wzrokiem na talerz i spytał ze współczuciem:
- Będziesz to jeszcze potem jadł..? Bo szkoda zmarnować...
Po drugie, "niespokojny".
Każdy "niespokojny" (jak zwykłem nazywać pacjentów psychiatrycznych), stanowił osobną kartę w historii wyjazdów pogotowia ratunkowego. O wielu z nich można było pisać całe tomy opowieści. Wielu zasłynęło barwnymi epizodami, które stanowią teraz fabularną osnowę każdego ogniska, popijawy i innej imprezy pracowniczej o charakterze kulturalnym. Zanim jednak będzie można opowiadać o historiach "niespokojnych", trzeba je przeżyć, możliwie w dobrym zdrowiu własnym i jednym kawałku. Nie zawsze jest to łatwe. Niejednokrotnie przygoda z "niespokojnym" ryje bruzdę w naszej psychice, a szczęśliwe zakończenie bywa mocno rozwleczone w czasie. Wiedziałem o tym wstając od stołu, wiedzieli koledzy... Wiedział i amator mojej zupki. Nikt zatem nie dziwował się mojej frustracji.
Po trzecie, absurdy systemu.
W owym czasie, nasz powiatowy szpitalik nie dysponował ani oddziałem dla "niespokojnych", ani nawet jednym, złamanym specjalistą od ujarzmiania tych pacjentów. Dlatego właśnie, lokalna "Najwyższa Procedura" głosiła, że "każdy chory z psychiatryczną dokumentacją medyczną i zaburzeniami zachowania, ma być przewieziony do placówki umożliwiającej udzielenie adekwatnej pomocy". Niestety najbliższy szpital psychiatryczny znajdował się w sąsiednim powiecie. Myli się jednak ten, kto uważa, że chorego wystarczyło sprawnie zapakować w kaftan, dostarczyć wprost do "psychuszki" i pozamiatane. Wspominana już "Najwyższa Procedura" oznajmiała w dalszej części, że szpital psychiatryczny nie może przejąć pacjenta od podstawowego zespołu ratownictwa medycznego, bez wstępnej konsultacji lekarskiej i bez skierowania. Efektem tych przepisów były długaśne wycieczki w towarzystwie całkiem "niespokojnego" pasażera, którego zabieraliśmy z miejsca wezwania, następnie jechaliśmy do naszego szpitala powiatowego, by tam "zbadał" go lekarz dyżurny i wystawił skierowanie. Potem należało już "tylko" ponownie opatulić chorego w gustowną koszulinę z przydługimi rękawami i ze świeżutkim skierowaniem, ruszyć w podróż do "psychiatryka". Przy odrobinie pecha, ten najbliższy przybytek "niespokojnych" był zapełniony po brzegi i wtedy systemowa karetka pogotowia kontynuowała podróż w nieznane, do szpitali oddalonych o dziesiątki kilometrów. Warto tu również wspomnieć, że zazwyczaj, po takich podróżach, wnętrze karetki wyglądało gorzej niż autokar wiozący czterdziestu pijanych gimnazjalistów, a czas poświęcony na sprzątanie, znacznie wydłużał moment uzdatnienia pojazdu do ponownej pracy w systemie ratunkowym i powrotu w ciepłe pielesze stacji. Wiedzieli o tym współczujący koledzy, wiedziało i nasze kierownictwo. Dlatego właśnie "Tajne Rozporządzenie Wewnętrzne" do "Najwyższej Procedury" nakazywało "za wszelką cenę, u pacjentów psychiatrycznych szukać dolegliwości natury internistycznej, kardiologicznej lub innej, bezpośrednio zagrażającej zdrowiu lub nawet życiu i jako takich transportować ich do najbliższego szpitala."
Znaczyło to mniej więcej tyle, że pacjent widzący biegające po podłodze krasnoludki miał trafić do powiatowego szpitalika z rozpoznaniem Niesamowicie Groźnego Nadciśnienia lub Zaburzeń Rytmu Serca o Charakterze Przejściowym, aczkolwiek Równie Niesamowicie Groźnym. Świętym obowiązkiem ratownika medycznego było wybadanie i wykrycie każdej nieprawidłowości, która mogłaby zakwalifikować pacjenta do leczenia w szpitalu powiatowym.
Początkowo szło łatwo, ale po kilku tygodniach naszych, niecnych praktyk, dyżurni lekarze lokalnej Izby Przyjęć połapali się w podstępie i wzmogli czujność. Tym samym skończyło się banalne przekazywanie pacjentów i trzeba było zdrowej gimnastyki, by przekonać dyżurnego do pozostawienia pacjenta w Izbie Przyjęć.
Wiedziałem o tym wszystkim wstając od kuchennego stołu i wybuchowej zupki. Dlatego pożegnałem kolegów, posiłek i nadzieję na szybki powrót, a swój żal i smutek zawarłem w jednym, jakże wymownym słowie:
- Masakra!
I nikt z obecnych mojej "masakrze" się nie dziwił. Takie to były czasy.

* * *
Przeczytawszy niejasny opis z karty wyjazdowej, schwyciłem gruszkę mikrofonu i tonem obrażonego na cały świat dziecka, zapytałem:
- A co tam się właściwie dzieje?
- Pacjent leczony psychiatrycznie, agresywny, grozi samobójstwem. Ojciec twierdzi, że chłopak połknął jakieś tabletki. Policję masz już na miejscu.
- No to dzięki - rzuciłem w mikrofon znacznie mniej naburmuszone słowa, a w mej głowie zatliła się malutka iskierka.
- Toksykologia! Zatrucie lekami! Tak, to może być najprawdziwsze zagrożenie zdrowia. Jest zatem szansa na krótki przejazd. Żeby tylko nie świrował za bardzo, bo nas w szpitalu wywalą zanim próg przestąpimy.
Kilka chwil później parkowaliśmy karetkę tuż za policyjnym radiowozem.
- Co tam? - przywitałem się z funkcjonariuszem Józefem, ściskając jego mocarną łapę.
- A nic. Już się uspokoił...
- Ale sam się uspokoił, czy..? - nie dokończyłem pytania, znacząco spoglądając na wielkie jak patelnie dłonie policjanta.
- Sam, sam... - uśmiechnął się Józef - Ja nawet ręki nie zdążyłem podnieść...
- No to świetnie. W takim razie chodźmy.
Moja radość i optymizm wzrosły tuż po wejściu do pokoju. Przy stole siedział chłopina z fizjonomią nastolatka. Palił papierosa, nerwowo przerzucając zapalniczkę  między palcami lewej ręki. Żadne znaki na niebie i ziemi nie wskazywały na zaostrzenie choroby psychicznej.
- Doskonale... - pomyślałem - Teraz tylko nie drażnić lwa... Nie drażnić lwa...
- Dzień dobry... - zagaiłem najbardziej łagodnym z dostępnych tonów i stanąłem po drugiej stronie stołu. Wszak nigdy nie wiadomo, kiedy i czym chory postanowi w ciebie rzucić.
- A dobry... - odpowiedział chłopina i wystawił przeraźliwie żółte zęby w szczerym uśmiechu.
- Pan powie, co to się stało, że aż karetkę i policję trzeba było wzywać?
- A ojcu się pogorszyło... - uśmiech powoli znikał z twarzy chorego. Zębiska chowały się pod anemicznym wąsem, a prawa dłoń strzyknęła w moim kierunku popiołem z papierosa.
- Ojcu, powiada pan? A Tato mówi, że pan jakieś tabletki połykał, zabijać się chciał... Prawda to?
- Nieprawda!!! - chłopczyna zerwał się od stołu, aż krzesło, na którym siedział, gruchnęło z impetem o podłogę. Rzucona w moim kierunku zapalniczka uderzyła w meble.
- Spokój..! wielka patelnia zakończona pięcioma palcami uniosła się nad głową pacjenta
- Podnieś krzesełko i siadaj - funkcjonariusz Józef dwukrotnie zafalował paliczkami, jakby rozgrzewał dłoń przed grą na instrumencie strunowym, szarpanym.
- Nieprawda... - powtórzył cicho pacjent i usiadł, otrzepując siedzisko krzesła z nieistniejącego kurzu.
- No to jak było z tymi tabletkami? - zapytałem spokojnie, biorąc do ręki fiolkę po niezidentyfikowanych lekach - Połknął pan, czy nie?
- No połkłem... - odburknął  i pochylił głowę.
- Doskonale, doskonale... - myślałem, gorączkowo szukając w głowie kodu na zatrucie.
- Ile pan tego połknął?
- Dwie...
- Fiolki?
- Dwie tabletki...
- Dwie tabletki?!? Na pewno? - rozczarowanie w moim głosie skłoniło Józefa do ponownego uniesienia patelni w górę.
- Mów prawdę... - warknął srogo.
- Jak Boga kocham! Dwie małe tabletki... Resztę mi ojciec zabrał!
- Nie trzeba, panie Józefie... - zmieszanym wzrokiem wskazałem na wciąż uniesioną rękę funkcjonariusza. - Pan na pewno mówi nam prawdę.
- Hmm... mm... No tak... - chrząknął policjant i opuszczając dłoń, pocierał nią o nogawkę służbowych, czarnych jak noc bojówek.
- Słowo honoru, że nie kłamię... - powtarzał pacjent i spłoszonym wzrokiem zerkał zza ramion na stojącego za nim starszego aspiranta.
- Dobrze już, dobrze... - mruknąłem uspokajająco - Pozwoli pan się zbadać?
- Pozwolę, co mam nie pozwolić.
Miałem wrażenie, że chłopak zgodzi się na wszystko, byle tylko zażegnać groźbę konfrontacji z policjantem. Przystąpiłem zatem do uważnych oględzin.
Inspekcja i osłuchiwanie dróg oddechowych nie wykazały zmian mogących kwalifikować pacjenta do grupy zagrożonych zdrowotnie. Z niemałą nadzieją instalowałem mankiet ciśnieniomierza, licząc na to, że niedawne przejścia z organem ścigania st. aspiranta Józefa, podniosą choremu wartość ciśnienia tętniczego. Niestety, bezlitosny "zegar" wskazywał książkowe 120/80 mm Hg. Podobnie było z zapisem EKG, neurologią i glikemią. Wszystko na nic... czyli w normie. Kierowca znosił z karetki coraz to nowe "zabawki", ja wykonywałem kolejne badania, a stojący w pobliżu ojciec z uznaniem kiwał głową i powtarzał do policjanta:
- Patrz pan... To jest pogotowie. Wszystko człowiekowi w domu wybadają.
Faktycznie, mając w perspektywie kilkadziesiąt kilometrów jazdy do szpitala psychiatrycznego, najchętniej wykonałbym u pacjenta komplet badań laboratoryjnych, prześwietlenia kości długich, USG wszystkich jam ciała i rezonans magnetyczny, tak dla pewności. Niestety, z racji moich, jakże skromnych możliwości diagnostycznych, musiałem skapitulować i powrócić do pierwotnej koncepcji opierającej się na mizernym podejrzeniu zatrucia lekami.
- Nie czuje się pan teraz może senny? - spojrzałem na pacjenta hipnotyzującym, jak mi się zdawało, wzrokiem.
- Nie. Ani trochę... - odpowiedział i przedrzeźniając mnie, wybałuszył oczy.
- Hm..mm... A do szpitala chce pan jechać?
- Do psychiatryka? - chory zmieszany zamrugał powiekami.
- Nie, do naszego powiatowego...
- A po co? Przecież nic mi nie jest.
- Nic ci nie jest?! - zawołał obruszony ojciec - A kto porozwalał meble w połowie domu?!
- Niech mnie tato nie denerwuje! - wrzasnął niespodziewanie podniecony pacjent i ponownie przewrócił krzesło.
Tkwiący w gotowości Józef, schwycił zgrabnie delikwenta za kark i usadził na podłodze, niczym małe kocię.
- Nie chcesz spokojnie na krzesełku, to siad płaski, podparty na dupie...
- Już będę grzeczny... - chłopak niemrawo wił się w uścisku. Chudymi odnóżami kreślił ósemki w powietrzu, próbując złapać Józefa za mocarną rękę. Ten jednak nic sobie nie robił z marnych podrygów. Ściskał stalową obręcz z palców i patrzył  na mnie pytającym wzrokiem, jakby chciał powiedzieć:
- Tylko daj znać, kiedy przestać...
Wzruszyłem nerwowo ramionami.
- Sam pan widzi, że do szpitala musimy pojechać. Połknął pan jakieś prochy, emocje panu szwankują... To jak będzie? Zgadza się pan?
- Zgadzam się, tylko nie do psychiatryka i niech on mnie puści.
- O.K... - kontynuowałem negocjacje - ...ale umawiamy się, że w karetce nie będzie pan rozrabiał. Jeden wybryk i pan policjant wróci, założy kajdanki, a my prościutko pojedziemy do szpitala psychiatrycznego. Zgoda?
- Zgoda! - odpowiedział pacjent i znów zaświecił bobrową żółcią zębów.

* * *
Karetka sunęła łagodnie w stronę szpitala powiatowego. Siedząc w przedziale medycznym, studiowałem dokumentację chorego i ważyłem każde słowo wpisywane w kartę medycznych czynności ratunkowych. W rubryce "wywiad", drobniutkimi literkami wykaligrafowałem mikroskopijne zdanie: Leczony psychiatrycznie.
W tym czasie pacjent, przypięty wygodnie do noszy, delektował się jazdą i brakiem funkcjonariusza policji. Humor poprawił mu się do tego stopnia, że żółte zębiska świeciły nieustannie, a wraz z mocno nieświeżym oddechem, w przestrzeń karetki leciały potoki słów.
- Z pana to fajny chłop jest. Wysłał pan tego glinę precz.
- Cieszę się... - powiedziałem zgodnie z prawdą, gdyż dobry nastrój i brak agresji ze strony pacjenta były mi na rękę, szczególnie w chwili przekazania go na Izbie Przyjęć.
- Pan jest tak fajny, że coś panu powiem...
- Słucham... - pochłonięty tworzeniem barwnych opisów w dokumentacji, nie zwracałem szczególnej uwagi na treść wypowiedzi "niespokojnego".
- Jak byłem młodszy, to skakałem z ambony...
Przechwałka wleciała mi jednym uchem i właśnie zmierzała ku wylotowi drugiego.
- Kościelnej ambony? - mruknąłem, aby uprzejmie podtrzymać konwersację.
- Nie, takiej myśliwskiej, w lesie...
- No co pan powie? A po co pan skakał?
- A chciałem sobie nogi połamać...
- Naprawdę i co? - zapytałem nie odrywając oczu od wypełnianej karty.
- No i złamałem sobie jedną. Chciałem jeszcze drugą, ale już nie mogłem na drabinę wleźć, a potem jakoś wyrosłem z tych skoków.
- Niesamowite rzeczy pan mi opowiada... - mruczałem, intensywnie myśląc nad kodem rozpoznania chorobowego.
Po krótkiej chwili milczenia, pacjent znów dał upust gonitwie myśli.
- Czy ja mogę pana o coś spytać?
- Proszę bardzo - zgodziłem się obojętnie, zakreślając kratki w kolejnych rubrykach.
- A odpowie mi pan szczerze?
- Hm? Postaram się...
- Czy pan się onanizuje?
- Słu... słucham? - opuściłem rękę uzbrojoną w długopis i spojrzałem na mojego pacjenta. Żółte zęby świeciły znad noszy.
- No czy pan... no wie pan..?
- A czemu to pana interesuje? - zaskoczony, nie byłem w stanie wymyślić nic poza odpowiedzią pytaniem na pytanie.
- Bo ja się często onanizuję. Biję Niemca po hełmie aż zrobi hajhitla! Dzisiaj już kilka razy... - pacjent emocjonował się coraz bardziej.
- To bardzo ciekawe, co pan mówi, ale proszę teraz odpocząć przez chwilę, dobrze?
W mojej głowie kiełkowała obawa, że jeszcze chwila i do szpitala przywiozę chorego z jaskrawymi objawami zaburzeń obsesyjnych.
- A wtedy marny mój los... - pomyślałem spanikowany i głośno dodałem:
- Proszę pana, przez chwilę trzeba siedzieć cichutko. Ja muszę napisać papiery...
- Dobrze... - powiedział potulnie pacjent - ...jeszcze tylko muszę się panu do czegoś przyznać... i już będę cicho. Mogę? Tak króciutko, mogę?
- No słucham... - westchnąłem zrezygnowany.
- Jem kupę!
- Co proszę?!? - zastygłem w bezruchu.
- Jem kupę. Dzisiaj też jadłem... taką świeżutką, prosto z wody...
- Błagam... - wystękałem, czując jak żołądek podjeżdża mi do gardła. Przyczyna nieświeżego oddechu pacjenta stała się dla mnie nader oczywista.
- Błagam... - przełykając ślinę, starałem się dokończyć zdanie - ...ani słowa... Ani słowa o tym w szpitalu! Chyba, że chce pan jechać do psychiatryka?
- O nie! - przestraszył się pacjent - Tam nie można samemu chodzić do kibla!
- No to proszę już milczeć. Zamyka pan buzię i oddycha tylko nosem! - dokończyłem, energicznie odsuwając szybę w drzwiach.

* * *
- Pan pamięta?! Ani słowa o tych przysmakach i musztrowaniu szwabów! - warknąłem, sadzając "niespokojnego" na wózku przy szpitalnym podjeździe dla karetek.
- No co pan? - obruszył się pacjent i konspiracyjnie położył palec na usta - Przecież nie jestem głupi!
Na Izbie Przyjęć, lekarz dyżurny otaksował spojrzeniem uśmiechniętego od ucha do ucha, żółtozębnego i zapytał krótko:
- Z czym?
- Pacjent po awanturze domowej, przyjął jakieś nieznane leki. O tu jest pusta fiolka. Ojciec twierdzi, że przedawkował, a ja...
- Zaraz, chwila... - doktorek przerwał brutalnie mój potok słów i uśmiechnął się lisio - Leczony psychiatrycznie?
- Tak... - spuściłem smutno głowę
- Co tam mamrolisz?
- Leczony... - powiedziałem głośniej - ...ale te leki przyjął, a to mogą być jakieś silne, może uspokajające i pomyślałem, że konsultacja toksy...
- Jak leczony psychiatrycznie, to chyba wszystko jasne? - znów nie dał mi skończyć.
- Niby jasne, ale te tabletki, ja myślałem, że zatrucie...
- Ile tego zjadł?
- Mówi, że dwie, ale ojciec twierdzi, że więcej...
Lekarz spojrzał spode łba, to na mnie, to znów na ciągle wyszczerzonego pacjenta.
- Coś kręcicie. Obaj... -  i ruszając w stronę "niespokojnego", dokończył wypowiedź -...ale ja to zaraz wybadam.
Stanął w rozkroku tuż nad chorym, zmarszczył brwi i burknął:
- Co to za tabletki pan zjadł, hmm?
- To magnez był z witaminką B6 - odpowiedział chory z miną niewiniątka.
- Magnez... - powtórzył lekarz lokując we mnie drwiące spojrzenie. Po chwili jednak mina mu spochmurniała. Pochylił się jeszcze mocniej i huknął groźnie:
- A co dolega?!
- Jem kupę, panie doktorze! - powiedział chłopina i wykrzywił gębę w najpiękniejszym ze swoich "słonecznych" uśmiechów.
- Dajcie skierowanko... - wycedził lekko zaskoczony dyżurny i patrząc w moim kierunku, postukał się palcem w czoło.

* * *
EPILOG
- Ja nie chcę do psychicznych! - jęczał pacjent, szarpiąc się w karetce z kaftanem bezpieczeństwa.
- Trzeba było siedzieć cicho! - warczałem zły jak sto diabłów.
- Nie będę cicho! Nie wstydzę się swoich upodobań! A teraz, po tej kupie jest mi niedobrze! Za karę będę rzygał!!!
- A rzygaj... - westchnąłem zrezygnowany i sięgnąłem po czerwone worki na skażone odpady. Jeden dla MasteChefa  "niespokojnych", drugi, dwa razy większy, dla siebie.
- Oddaj fartucha..!